Bei Dao
Bei Dao
Bei Dao (1949, Volksrepubliek China) begon in de vroege jaren zeventig te schrijven. Hij geldt als boegbeeld van de eerste generatie dichters uit de Volksrepubliek China die zich onttrokken aan de orthodoxie van de staatsliteratuur. Sinds 1989, toen regeringsgeweld een einde maakte aan de Protestbeweging rond het Plein van de Hemelse Vrede in Peking, leeft hij in ballingschap, inmiddels in de Verenigde Staten.
In 1994 reisde hij terug naar Peking, maar werd zijn vaderland en zijn moedertaal niet binnengelaten. In de vroege jaren 2000 kreeg hij een aantal keren toestemming voor korte, low-profile bezoeken, maar daarna is hem de toegang opnieuw geweigerd.
Bei Dao is in dit veelbewogen bestaan zijn ranke, zelfverzekerde gedichten blijven schrijven: over liefde en dood, natuurlijk, en over de karakteristieke, raadselachtige beelden die zich aan hem tonen – maar ook over ballingschap, een thema dat naadloos aansluit bij zijn vroege werk. En er is meer dan thematiek. Al houdt hij geen strakke metra, rijmschema’s of tooncontrasten aan, in de vorm doet Bei Dao’s recente werk soms bijna klassiek-Chinees aan: lapidair, met directe nevenschikking van beelden waartussen zich bijzonder weinig ruis bevindt. Dat minimalisme heeft ook een inhoudelijke pendant. De teksten zijn sterk associatief – niet in de laatste plaats door de flexibiliteit van de Chinese grammatica, die alle ruimte biedt aan meerduidigheid – en slagen er soms in als een geheel van min of meer losse bouwstenen te blijven zweven, zonder zich te zetten. De vraag of die toestand een weerspiegeling is van het leven van de auteur hoeft de literaire ervaring niet in de weg te staan.
De Australische sinoloog Simon Patton heeft over dit werk opgemerkt, net als andere critici over andere ontoegankelijke poëzie: de tekst dwingt tot aandacht, al tart hij ons begrip. Dat is een essentieel kenmerk van Bei Dao’s internationaal befaamde dichtkunst. Zijn gedichten zijn in vele talen vertaald. Nederlandse vertalingen zijn gebundeld in Bewaarde geheimen (1992) en Landschap boven nul (2001).
Bei Dao was te gast op het 40e Poetry International Festival in 2009. Deze tekst werd ter gelegenheid van dat optreden geschreven.
Links
Bei Dao on Lyrikline
The Rose of Time: New & Selected Poems by Bei Dao reviewed on the New York Times blog