Andrej Sen-Senkov

Sen-Senkov is allesbehalve een angry young man: frustratie of afzondering zijn hem vreemd. Zijn werk, hermetisch noch laagdrempelig, is geen omheind themapark, eerder een goedaardige orkaan die zich met een ongekend scala aan onderwerpen inlaat. Alle bestanddelen van de realiteit, groot of klein, worden bouwstenen en gaan onorthodoxe verbanden met elkaar aan. Mocht het sneeuwen dan zou het goed kunnen dat een sneeuwvlokje, onder de loep genomen, een parachutist blijkt te zijn. Of een melktandje van de regen, de ene keer is de andere niet. 

Ook God is van de partij. Maar net als alles en iedereen kan hij een speler of een speelbal zijn in het interactieve verkeer:

god ging dood met een gelukzalige glimlach
niet vermoedend
dat hij zojuist voor de tweede keer
tot levenslang werd veroordeeld

Realia, zeker wanneer het om beladen verschijnselen dan wel feiten gaat, zijn voor Sen-Senkov bepaald geen aannames, ze verlaten hun bedding zonder zich opnieuw te hoeven vastleggen. De titel van een gedicht, niet zelden een uitgewerkte metafoor, krijgt een vervolg dat er los van dan wel lijnrecht tegenover lijkt te staan. Zo opent deel één van ‘Twee portretten van een kale vrouw, gedateerd (bij benadering) begin jaren 20’ aldus:

de puntjes van haar heerlijke, volle, oneindig lange haardos
ontvlammen in de zon
als rosse lucifers van gebogen lijnen
(als je die nu zou aanraken zouden zij werkelijk een fractie warmer zijn
dan andere haargebieden)

Eerst het beeld, dan de gedachte: is de lange haardos de tegenpool, de wensdroom dan wel het schrikbeeld van de kale vrouw uit de titel, of domweg een fase en staan die gebogen lijnen voor de logaritmes van tijdreizen? Er heerst hoe dan ook geen willekeur in Sen-Senkovs gedichten:

Zonsverduistering
is roggebroodijs.

Had hij gezegd: een bolletje roggebroodijs, dan was de visuele overeenkomst helder. Menig lezer bedenkt dat zonsverduistering inderdaad een vlaag van kilte met zich meebrengt. Maar het vinden van de code waarmee een gedicht ontsloten wordt laat Sen-Senkov aan de lezer over, in overeenstemming met het adagium van Osip Mandelstam, een van zijn lievelingsdichters, die aan een beginnend dichter heeft opgedragen cruciale verbindingen weg te laten: als de lezer ze niet weet in te vullen heeft de dichter zijn werk niet goed gedaan.

Sen-Senkovs voorbeelden zijn niet noodzakelijk dichters. Hij werkt samen met beeldend kunstenaars, put inspiratie uit het werk van cineasten als Greenaway, Rybtsjinski en Svankmajer, uit het minimalisme, de bebop en de wereldmuziek. Het zal dan ook geen toeval zijn dat de nieuwe generatie Russische componisten en wetenschappers zijn poëzie omarmt. Voor hen is het wellicht evidenter dan voor letterkundigen dat deze gedichten flexibele formules zijn die een dialoog met de lezer ontketenen en dat Sen-Senkov feitelijk werkt aan de emancipatie van de dichtkunst. 
Bibliografie

Boompje op een traanhelling (1995)
Schilderen met colostrum (1996)
Het geheime leven van een speelgoedpiano (1997)
Een dans met een vrouw die iets langer is (2001)
Gaatjes strubbelen tegen (2006)
Een puntige basketbal (2006)
Slash (met Alexej Tsvetkov) (2008)
Een astrofiele god (Moskou, 2010)
Een knie-elleboogbouquet (2012)
Luchtdruppeltennis (2015)
Voeten, ze hebben pijn (2015)

Sen-Senkovs gedichten zijn vertaald in het Italiaans, Engels, Frans, Duits, Ests, Albanees, Montenegrijns, Oekraïens, Servisch, Sloveens, Lets, Pools, Georgisch, Hongaars, Hebreeuws, Portugees, Roemeens, Spaans en Litouws.

Shortlist Andrej Belyprijs (2006, 2008, 2012)
Vertaalde poëziebundel van het jaar 2015, PEN center USA

De citaten zijn afkomstig uit:
“Boompje op een traanhelling”, uitg. Argo-Risk, Tver, 1995
“Een dans met een vrouw die iets langer is”, Argo-Risk, 2001
 “Gaatjes strubbelen tegen”, Argo-Risk, 2006