PORNSCHLEGEL

It’s July, and who would kill for a woman
Now? It’s so hot it’s unreal. In the country:
A farmyard with some old plante-trees, thirty
In all. That’s the age of the man who lives there,
A lovely guy, though he limps a bit in one
Leg, his left. Or so it would seem. Sometimes
He walks on one shoe. Whenever he thinks
About it he lies flat out on the floor, smashes
The watery mirror in the rain tank
Or turns his parents’ photo on the sideboard
The other way round and stares silently into
Space. But now, as he looks up from the camp-bed
Where he’s lolling – the morning already a-quake
With heat – on his forehead a couple of plasters still,
Now, at this very moment, as he looks
Towards the farmhouse, he sees the cherry orchard,
A cloud of noise, a swarm of starlings dropping
Into the trees, like grit. Is it a plague
Or a message? Is it significant, a new
Configuration? It hints at the branching of
Another reality into one’s everyday life.
The starlings are starting to eat the cherries – they’ll have
The trees stripped bare in no time. But Pornschlegel
The man has noticed nothing. He hears a motor
Mower drone, only the garden sprinkler
Hiss. Lethargic in the heat, sometimes
He spells his name. Soon he’ll embark on his voyage.
Who would kill for a woman now? It’s so hot.

He wanders into the room and yet another
Century. He’s still able to fritter
Himself away in the familiar. 16th,
17th, he yawns (it’s the day before the great
Heat, which will lie like a compress on the world),
18th century. He looks out of
The high window, sees the synagogue glitter.
The colour sweated by things seems mental to him:
Red of balcony flowers, blue of a patent
Leather shoe. The museum, floating on the
Afternoon, is an Ionic island,
Beautiful as a wreck from Paradise.
Inside, in half-light, the paintings and panels hang
As concrete as the images of a poem.
With all of this, Pornschlegel sometimes
Feels more unreal than what is portrayed. Sees
His foot dragging through the varnish of the
Parquet floor. He stretches his diaphanous
Hands before him: they are – still – his own.
Any moment now, other hands might
Appear in them. What’s wrong with his physicality?
The fact that he’s guarding shadows of paint (Cranach,
Memling, Patinir) is his daily bread.
He’s just an attendant. But one portrait, which he
Worships, comes floating up in his dreams. It’s Agnes
Sorel. And he knows who she looks like too. Portrayed by
Jean Fouquet as virgo lactans, she’s an ivory
Skittle, hairless face and slim loins.
She’s nature become idea and ‘dame de toute beauté
Parée’. She makes him part of history.
And in the already more evening light that’s falling
And falling through the dome, she’s calling him
To herself. The glass cracks and the century’s empty.
He shuffles across the floor as if through water.
Her voice, very high, almost a flute note and surely
Guarded by seraphim and cherubim, comes
Like a finger out of the paint. She beckons. He nods.
She lisps and he sees her tongue, knitting-needle
Thin – ‘See me or I perish’ – and he
Hears: ‘Free me and inherit’. That he
Has to break the glass to see the glass.
He thrusts his pearl-white forehead into the case.
He’s found stretched out and broken on the floor.
And outside it’s even hotter, empty and dry.

Sleep shows him a man on the Left Bank.
It seems like a dream in a dream in a dream. It’s a plain
With the sun above. It’s there and sometimes not.
The man walks across fields, across gravel. Along
A wall with broken glass on top. Panting.
He is searching or intending something.
Then the path runs out and the ground gets boggy.
He finds his way in circles to himself,
His purpose becoming wound around him. He walks
Past roots, between the stumps of trees – as if someone
Had to cut them down to save his life.
Here a phantom is someone there  a walker
Wearing calfskin boots, though now there’s a feeling
He might be fleeing. By an orchard stands
A scarecrow, straw-white hair sees blackbirds off
To another world. Cars come driving across
The landscape. The man has disappeared in a trice,
Partially shielded by foliage. The site is cordoned
Off with palings and red-and-white tape. Someone
Starts measuring something. It’s crawling with black uniforms.
Notes are taken and someone’s digging too.
A hand which is raised white, like a faux pas
In a life, strikes every face dumb.
They’ve found an oil barrel, welded shut.
It’s torched open. They bring a body bag –
Clammy, in the garden, Pornschlegel
Wakes. A catnap opens the doors of the dream.
He dabs his forehead. But the trees greet him,
Glasses throw out sparks. He smiles at phlox
And gladioli in the border. He tidies
Himself up in the pressure of the mirror.
He kick-starts his Vespa. He needs to buy an axe.

He was as simple as a carpenter.
He’s anything but that now. In the course of events
He was visited in dreams and now he’s starting
To believe that mumbo-jumbo of the
Body. His home is draughty, an Aeolian
Harp. The trees he has to cut down,
It breaks his heart. He loves Italian disco.
He says he’s an island, la di la. They say
He speaks in metaphors. A man who could be
His brother says: ‘He’s been unbearable since
Our parents died. He’s become unsociable,
An oddball’. He says he has an ever-changing
Effigy. He sings when he’s sad.
La di la. La di la di la.

Pornschlegel

Pornschlegel

Het is juli en wie moordt nog om een vrouw.
Het is heter dan men voor werkelijk houdt.
Op het land: een erf met oude platanen,
Dertig in getal. Het is de leeftijd van
De bewoner, een droom van een man, zij het
Dat één been, zijn linker, wat trekt. Het heeft er
Van weg, hij loopt op één schoen soms. Wanneer hij
Nadenkt daarover ligt hij koud op de vloer,
Slaat het watervlak stuk van de regenput
Of draait het fotoportret van zijn ouders
Om op het dressoir en staart stom voor zich uit.
Maar als hij nu opkijkt, zoals hij daar ligt,
In lommer op een veldbed wat rustend – de
ochtend waarin warmte al beeft – op het
Voorhoofd nog een pleister of wat, als hij nu
Nog ditzelfde moment richting hoofdgebouw
Kijkt, ziet hij de kersentuin daar, hoe een wolk
Van gerucht, een zwerm spreeuwen de bomen in
Zakt, als gruis. Is het een plaag of een bericht?
Is het een nieuwe configuratie
Van betekenis? Het heeft de schijn van een
Andere werkelijkheid die zich vertakt
Tot binnen het dagelijks leven van iemand.
De spreeuwen beginnen kersen te eten,
Zo meteen zijn de bomen helemaal leeg.
Maar de man Pornschlegel heeft niets bemerkt,
Hij hoort gebrom van een grasmaaimachine, de
Tuinsproeier enkel die slist. Lam in de hitte
Spelt hij soms zijn naam. Straks vat hij zijn tocht aan.
Wie moordt nog om een vrouw. Het is zo heet.

Hij dwaalt de zaal in en alweer een eeuw.
Hij weet in het vertrouwde zich nog zoek
Te maken. 15de, 16de, hij gaapt
(Het is de dag voor de grote hitte, die
Als een compres op de wereld moet liggen),
17de eeuw. Hij kijkt het hoge raam uit,
Ziet de synagoge blinken. De kleur die
Door dingen wordt uitgezweet, lijkt hem mentaal:
Rood van balkonbloemen, blauw van een lakschoen.
Het museum, dat op de namiddag drijft,
Is een Ionisch eiland, mooi als een wrak
Van het Paradijs. Binnen in halflicht
Hangen de schilderijen en panelen
Concreet als de beelden van een gedicht.
Pornschlegel gevoelt zich, bij dit alles,
Onwezenlijker soms dan het geschilderde. Ziet
Hoe zijn voet sleept door de glans heen
Van het parket. Hij strekt zijn diafane handen
Voor zich uit: het zijn – nu nog – de zijne.
Elk moment kunnen er andere handen
In verschijnen. Wat is er met zijn lijfelijkheid?
Dat hij hier schaduwen van verf bewaakt
(Cranach, Memlinc, Patinir) is hem zijn brood.
Hij is gewoonweg een suppoost. Maar één portret,
Dat hij vereert, komt in zijn dromen bovendrijven.
Het is Agnes Sorel. Op wie ze lijkt, hij weet
Het wel. Door Jean Fouquet als virgo lactans
Afgebeeld is zij een kegel van ivoor, haarloos
Gezicht en smalle lendenen. Is zij natuur die
Tot idee geraakt en ‘dame de toute beauté parée’.
Zij doet hem deel uitmaken van geschiedenis.
En in het avondlijker licht al, dat door
De koepel valt en valt, roept zij hem tot zich.
Het glas gaat kraken en de eeuw is leeg.
Hij schuifelt over het parket als over water.
Haar stem, zeer hoog, een fluittoon haast en vast
Door serafijn en cherubijn bewaakt, komt
Als een vinger uit de verf. Ze wenkt. Hij knikt.
Ze lispelt en hij ziet haar breinaalddunne
Tong: ‘Bekijk me of ik sterf’ en hij verstaat:
‘Bevrijd me nu en erf’. Dat hij het glas
Moet breken om het glas te zien. Hij stoot
Zijn parelwitte voorhoofd de vitrine in.
Hij wordt gevonden: languit, in het ongerede.
En buiten wordt het zeer heet, leeg en droog.

Slaap toont hem een man op Linkeroever.
Het lijkt wel een droom in een droom in een droom.
Het is een vlakte met de zon erboven.
Het is daar en soms ook weer niet. De man
Loopt over weiden, over kiezel. Langs
Een muur waarbovenop glasscherven staan.
Gehijg. Hij is op zoek of iets van plan.
Dan houdt de weg op en de grond wordt drassig.
Hij komt in cirkels bij zichzelf terecht,
Zijn bedoeling die wordt omgelegd. Langs
Wortels loopt hij, tussen boomstronken –
Of iemand kappen moest uit lijfsbehoud.
Hier een fantoom is iemand daar een wandelaar
Met kalfslederen schoenen aan, al heeft het
De schijn ervan nu dat hij vlucht. Bij een
Boomgaard staat een vogelverschrikker, strowit
Haar helpt merels een andere wereld in.
Er komen wagens over het terrein gereden.
De man is in een zucht verdwenen, door lover
Enigszins beschut. Men zet met paaltjes
En roodwitte linten de omgeving af. Iemand
Begint iets op te meten. Er lopen zwarte
Uniformen rond. Men schrijft en er wordt
Ook gegraven. Een hand die, als een leemte
In een leven, wit opgestoken wordt
Legt over elk gezicht verstomming.
Men heeft een olievat gevonden, dichtgelast
Men brandt het open. Er wordt een lijkzak
Aangedragen. – Klam in de tuin wordt
Pornschlegel wakker. Een hazenslaapje zet de
Droom wijd open. Hij bet zijn voorhoofd. Maar
De bomen begroeten hem, het vonkt in zijn glazen.
Hij lacht naar gladiolen en phlox in de border.
Hij knapt zich op in de dwang van de spiegel.
Hij trapt zijn Vespa aan. Hij moet een bijl gaan kopen.

Hij was eenvoudig als een timmerman.
Daar is nu niets meer van. Hij werd, denk ik,
Te zijner tijd, bezocht in dromen en hij
Gaat aan die hocus-pocus van het lichaam
Ook geloven. Zijn woning is tochtig,
Een Aeolische harp. De bomen die hij kappen moet,
Zo wordt hij op zijn hart getrapt. Hij houdt
Van Italiaanse disco. Hij zegt, hij is
Een eiland, ladida. Men zegt, hij spreekt in metaforen.
Vertelt een man die zijn broer zijn kan: ‘Hij is
Niet meer te hebben, sinds onze ouders stierven.
Hij werd eenzelvig. Een solipsist.’ Hij zegt,
Hij heeft een steeds zich wijzigende beeltenis.
Hij zingt als hij verdrietig is.
Ladida. Ladidadida.