James Noël

In 2005 kende zijn schrijverschap een vliegende start, toen zijn gedicht ‘Bon nouvèl/La Bonne Nouvelle’, nog vóór verschijning van zijn eerste boek, door zanger Wooly Saint-Louis Jean op muziek werd gezet. Inmiddels publiceerde hij ruim tien dichtbundels, een roman en een kinderboek. In zijn werk reist hij de wereld over, waarop hij soms een speels licht werpt, maar waartegen hij minstens zo vaak doelbewust rebelleert. Noël is uiterst actief in literaire en artistieke kringen. Zo stelde hij een bloemlezing samen met daarin werk van drieënzeventig hedendaagse Haïtiaanse dichters en nam hij het initiatief tot oprichting van Passagers des Vents, een residentieprogramma op Haïti voor schrijvers en kunstenaars van over de hele wereld. Samen met beeldend kunstenaar Pascale Monnin begon hij ook het tijdschrift Intranqu’îllités. Noëls werk werd meermaals bekroond en in 2017 werd hij in Frankrijk benoemd tot Ridder in de Ordre des Arts et des Lettres vanwege zijn bijdrage aan de Franstalige literatuur.
Van grote invloed op zijn schrijverschap was vanzelfsprekend de aardbeving die Haïti in 2010 genadeloos trof. Over deze ‘accordeon van de dood’ schrijft hij onder andere:

Onder onze voeten blijft de dood maar grommen. Vaak blijft mijn lichaam trillen, ook als de aarde niet meer beweegt.

Als dichter stelt hij zich vaak op als een sociale seismograaf: in zijn gedichten brengt hij (onderhuidse) trillingen in kaart. Zeer actueel is bijvoorbeeld het lange gedicht ‘La Migration des Murs’, dat politieke situaties met metaforen te lijf gaat:

Het heeft geen zin om de muren de schuld te geven Het probleem grijpt onder andere terug op de geodriehoek en andere instrumenten voor variabele geometrie De eigenaren, klein en groot, tillen nogal zwaar aan de moeilijke markt voor muren Sinds de jeugdjaren van de geodriehoek hebben ze de eerste steen gelegd en vervolgens zijn ze aanbeland bij het bouwen van muren als enige onoverwinnelijke horizon

Zijn gedichten getuigen van een bevlogen energie. Die levens- én strijdlust komen steeds terug, in de bundel Kana Sutra, bijvoorbeeld, waarin de dichter allerlei houdingen onderzoekt: die van de dichter als man, als mens (of als boom, boek of vogel) en de welhaast kannibalistische houding van de mens ten opzichte van zijn medemens. En hoewel er aan de lopende band van alles aan de kaak wordt gesteld, is er in deze gedichten ook nog ruimte voor onvervalste lyriek, voor schoonheid en genot, want vraag je aan Noël naar de aard van poëzie? Dan is dit zijn antwoord:

heerlijke vruchten die in lachen uiteen spatten
in het sap van de mond
Poëzie
Poèmes à double tranchant/Seul le baiser pour muselière. La Farandole, Parijs, 2005 (Mazères, Le Chasseur abstrait, 2009.)
Le Sang visible du vitrier. Farandole, Port-au-Prince, 2006. (Vents d’Ailleurs, La Roque d’Anthéron, 2009.)
Bon Nouvel. Kopivit-L’action sociale, Port-au-Prince, 2009
Kabòn 47. Kopivit-L’action sociale, Port-au-Prince, 2009
Rectoverso (met Dominique Maurizi). Albertine, Parijs, 2009
Quelques poèmes et de poussières, Albertine, Parijs, 2009
Des Poings chauffés à blanc. Bruno Doucey, Parijs, 2010 (Noroît, Montréal, 2010)
La fleur de Guernica. Vents d’Ailleurs, La Roque-d’Anthéron, 2010
Kana Sutra / Toutes ces villes qui se trompent de trottoirs. Vents d’Ailleurs, La Roque-d’Anthéron, 2011
La Migration des murs. Villa Médicis, Rome, 2012 (Galaade, Parijs, 2016)
Le Pyromane adolescent. Mémoire d’encrier, Montréal, 2013
Empreintes (met F. Mellier en E. Lamy). Imprimerie nationale, Parijs, 2014
Cheval de feu. Le Temps des cerises, Montreuil, 2015
Majigridji. Legs, Delmas, 2017

Bloemlezing
Cheval de feu. Le Temps des Cerises, Montreuil, 2015

Roman
Belle merveille. Zulma, Parijs, 2017