Jules Deelder
Jules Deelder
Jules Deelder was in meerdere opzichten een iconisch dichter. Als meester van de directheid wist hij zowel in puntige als archaïserende zinnen meteen to the point te komen, met humor en onverbeterlijk taalplezier het leven te bezingen en kapsones te bestrijden. Een stijlvolle dichter, verpersoonlijking van het Deelderschap, een combinatie van spitsvondigheid, swing en stijl die door geen enkele andere dichter geëvenaard kon en kan worden. En al bij de grote dichtersmanifestatie Poëzie in Carré in 1966 bleek zijn kwaliteit als performer pur sang, een kwaliteit die hij zijn hele leven heeft laten zien.
Op 19 december 2019 is Jules Deelder overleden. Zijn heengaan is een grote klap voor de Nederlandse en de Rotterdamse poëzie. Generaties dichters en performers weten dat ze op de schouders staan van deze bijzondere dichter. Ook voor Poetry International betekent zijn dood een groot verlies. Wij zijn dankbaar dat we Jules Deelder bij de afgelopen 50ste editie van ons festival, voor de elfde keer en nog in volle glorie en met zijn gebruikelijke energie op het podium konden brengen. Een altijd menselijke dichter die uiteindelijk ook het lot van ieder mens moest ondergaan.
Jan Baeke, Poetry International
Ons gaan is een komen
Ons komen een gaan
De zin van het leven
is dat we vergaan
De wereld van iedereen
Niemand de baas
Het heden is eeuwig
Alles is waar
God of Jehova
Allah Jahweh
De één is de ander
De ander de één
Ontsteekt uw geweten
Kijkt om u heen
Het lot dat we delen
laat niemand alleen
(Jules Deelder, uit Ruisch, De Bezige Bij, 2011)
Jules Deelder is zonder twijfel één van de bekendste Nederlandse dichters. Veel van zijn roem komt voort uit zijn optredens, waarin hij een dandyachtige houding combineert met een eigenaardige mix van Rotterdamse humor en ironie, steevast geserveerd met een onverdund Rotterdams accent. Je kunt hem misschien wel de grondlegger van de Nederlandse performance-poëzie noemen.
Er is een ontegenzeggelijke link tussen de poëzie van Deelder en de Nederlandse ultra-realisten van de jaren ’50, en een nog sterker verwantschap met het zorgeloze anarchisme van de jaren ’60. Veel van zijn gedichten botsen op wonderlijke wijze met de gevestigde literaire orde. Op de een of andere manier heeft Jules Deelder zijn pokerface en ongevoelig realisme weten te combineren met het komische effect van ironie. Hij noemt zichzelf een ‘neon-realist, ‘neon-romanticus’ en ‘neon-cabaretier’. Deelder is een zeldzame performer, die even gemakkelijk een soapster na kan doen als militaire retoriek of de quasi-diepzinnige bewoordingen van esoterische of oude culturen. Hij doet dit zowel in zijn poëzie als in zijn proza, waarin de dichter in hem zich altijd verraadt.
Het werk van Deelder neigt vaak naar cabaret, maar was cabaret ook niet de inspiratiebron voor een beweging als het dadaïsme? Deelder bezit genegenheid voor het absurde die hij deelt met de dadaïsten, genegenheid die voortkomt uit een niet aflatende opstand tegen de gevestigde cultuurelite. Zo heeft hij zich ontwikkeld tot een soort enfant terrible van het Nederlandse poëzielandschap, maar wel één waar je niet omheen kunt. Een aantal van zijn gedichten zijn moderne klassiekers geworden, en al is hij misschien niet één van de meest gelezen dichters van Nederland, hij is zeker één van de meest gehoorde.
Poëzie
Gloria Satoria, De Bezige Bij, Amsterdam, 1969
Dag en nacht geopend, De Bezige Bij, Amsterdam, 1970
Op de deurknop na, De Bezige Bij, Amsterdam, 1972
De zwarte jager, De Bezige Bij, Amsterdam, 1973
Moderne gedichten, De Bezige Bij, Amsterdam, 1979
Sturm und Drang, De Bezige Bij, Amsterdam, 1980
Junkers 88, De Bezige Bij, Amsterdam, 1983
Portret van Olivia de Havilland, De Bezige Bij, Amsterdam, 1985
Interbellum, De Bezige Bij, Amsterdam, 1987
Renaissance: gedichten ’44-’94, De Bezige Bij, Amsterdam, 1994
Transeuropa, De Bezige Bij, Amsterdam, 1995
Het lot van de eenhoorn, De Bezige Bij, Amsterdam, 1997
Bejblesch, De Bezige Bij, Amsterdam, 1999
N.V. Verga, De Bezige Bij, Amsterdam, 2001
Zonder Dollen, De Bezige Bij, Amsterdam, 2004
Vrijwel alle gedichten, De Bezige Bij, Amsterdam, 2004
Tussentijds, De Bezige Bij, Amsterdam, 2008
Ruisch, De Bezige Bij, Amsterdam, 2011
Het Graf van Descartes, De Bezige Bij, Amsterdam, 2013
Rotterdamse Kost, CPNB, Amsterdam 2017
Proza
The Dutch Windmill, Veen, Utrecht, 1980
Modern Passé, De Bezige Bij, Amsterdam, 1984
Gemengde gevoelens, De Bezige Bij, Amsterdam, 1986
Jazz, De Bezige Bij, Amsterdam, 1992
Vrijwel alle verhalen, De Bezige Bij, Amsterdam, 2009
Website: www.deelder.com
Festival
Sponsors
