Tom Lanoye

Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig van de vorige eeuw was er in Vlaanderen een tendens merkbaar waarbij de mondelinge voordracht van poëzie niet langer beschouwd werd als een gunstig nevenverschijnsel, maar evolueerde naar professionalisering en doel op zich werd: auteurs gingen zich toeleggen op het schrijven van poëzie die in de eerste plaats bestemd was voor het podium. Tijdens en kort na zijn studententijd trok Tom Lanoye van optreden naar optreden waar hij zijn in eigen beheer uitgegeven gedichten declameerde tijdens legendarisch geworden avonden. Verschillende van die gedichten, zoals ‘Neon, een elegisch rockgedicht’ en ‘Gent-Wevelgem’, verwierven daar al een cultstatus vooraleer ze in het officiële poëziedebuut In de piste terecht kwamen. Ook in de gedrukte tekst bleef echter het performance-karakter van deze poëzie bewaard: de bundel is opgevat als een circusvoorstelling die uitloopt in een ‘Grand Finale’ en de retorische middelen worden niet geschuwd: de overdrijving, de parodie, de vermenging van verschillende taalregisters en de absurde beeldspraak maken van deze gedichten grappige, herkenbare en vlot leesbare teksten. In Hanestaart toont Lanoye zich dan weer een hartstochtelijk romanticus die tegen beter weten in op zoek gaat naar authenticiteit en liefde.

De theaterteksten van Tom Lanoye zijn vaak be- en herwerkingen van bekende stukken van Shakespeare, de grote Russische theaterauteurs of de drama’s uit de oudheid. Dat schrijfprocédé past Lanoye eveneens toe in zijn twee bundels met poëzie die het licht zag tijdens de Eerste Wereldoorlog. Niemands Land bevat geen louter vertalingen van de Engelse War Poets, maar toont bewerkingen en herscheppingen van hun gedichten. In De overkant doet hij hetzelfde voor oorlogspoëzie van andere Europese dichters.

Van 2003 tot 2005 was Lanoye stadsdichter van Antwerpen, de eerste Belgische stad die een dergelijke functie in het leven riep. In deze functie schreef hij onder meer een gedicht dat geprint op een groot banier aan de zogenaamde Boerentoren, ‘Europa’s eerste wolkenkrabber', werd gehangen. Het gedicht is een liefdesverklaring van die toren aan de middeleeuwse toren van de O.-L.-Vrouwenkathedraal. Dit leidde tot beelden die een iconische status kregen. Later schreef Lanoye nog een antwoord van de kathedraaltoren aan de Boerentoren.

Tijdens de Poëzieweek, die start op 31 januari 2019, verschijnt het Poëziegeschenk Vrij - Wij? Deze bundel ontvangt elke lezer die tijdens de Poëzieweek voor een bepaald bedrag poëzie aanschaft in de boekhandel. Naar aanleiding van deze prestigieuze opdracht verschijnt in januari 2019 eveneens een tweede druk van de verzamelbundel van Tom Lanoye,  De meeste gedichten.
Bibliografie
In de piste. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, 1984
Bagger. Kritak, Leuven, 1984
Hanestaart. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, 1990
Niemands Land. Gedichten uit de Groote Oorlog. Prometheus, Amsterdam, 2002
Overkant. Moderne verzen uit de Groote Oorlog. Prometheus, Amsterdam, 2004
Stadsgedichten. Manteau/Prometheus, Antwerpen/Amsterdam, 2005
De meeste gedichten. Prometheus, Amsterdam, 2005
Vrij — wij?, CPNB, Amsterdam, 2019

Links
De website van de dichter: www.lanoye.be
De website van zijn uitgever: uitgeverijprometheus.nl