Momtaza Mehri

Momtaza Mehri
Het is verleidelijk om te zeggen dat Momtaza Mehri's gedichten persoonlijke ervaringen vermengen met wereldgebeurtenissen, maar het punt is natuurlijk dat wereldgebeurtenissen persoonlijke ervaringen zijn - ze overkomen mensen. Mehri is een dichter, essayist en redacteur, en voormalig Young People's Laureate van Londen. Momenteel is ze Poet-in-Residence aan Homerton College, University of Cambridge. Haar werk is breed en complex, geïnformeerd door een rijk scala aan culturen, literatuur en interesses. Ze is columnist voor Tate Etc, het kunsttijdschrift uitgegeven door het Tate-netwerk van galerieën en een fellow van het programma The Complete Works en onderdeel van Octavia "een poëziecollectief voor gekleurde vrouwen opgericht als reactie op het gebrek aan inclusiviteit en representatie in de literatuur en de academische wereld". Mehri was een van de drie winnaars van de 6e Brunel International African Poetry Prize in 2018. Haar debuutdichtbundel Bad Diaspora Poems (2023) won onlangs de Forward Prize for Best First Collection 2023, evenals een Eric Gregory Prize en een Somerset Maugham Award.
Mehri woont nu in Londen, maar groeide een aantal jaren op in Saoedi-Arabië, waar poëzie op tv is en wedstrijden miljoenen dollars aan prijzen opleveren:
It's very mainstream there. And very topical as well. But here people have an aversion to identity poets or political poetry, but over there it was a must – you're supposed to say something of substance. So I have never known a world where poetry would just be a niche thing that was relegated to the margins, I've always known it to be at people's lives.
[Buzzfeed]
Mehri is Brits-Somalisch, maar zij en haar poëzie kunnen beter worden omschreven als transnationaal, toegewijd als ze zijn aan het overschrijden en vernietigen van grenzen van allerlei aard. Ze groeide op met vier verschillende talen en kwam via verschillende tradities tot poëzie. Haar poëzie gaat over diaspora, maar is even feestelijk als verdrietig en haalt ook signalen uit een verrassend scala aan andere bronnen. Ze is opgeleid in de biomedische wetenschappen en is geïnteresseerd in cyberspace. Maar hoewel Mehri's gedichten veel bevatten, werken ze ook door middel van weglating. Neem Portrait Of An Intimate Terrorist In His Natural Habitat, dat zeer werd geprezen in de Forward Prizes for Poetry van 2017:
A lipstick smudge on your knuckles, the same colour as roadkill.
Alarm bells can be set on vibrate. For you, more than once.
We can do this both ways.
De raadselachtige aard van deze regels trekt de lezer verder in. Mehri's werk laat ons intiem dichtbij komen, terwijl het tegelijkertijd een eenvoudige biografie open werpt.
Mehri gebruikt diverse en elastische vormen om emotie en intentionaliteit te behouden. In Wink Wink (getoond op de poëziewebsite Queen Mobs) verschijnt een reeks knipogende emoticons aan de rechterkant van de pagina, aan het begin en net voor het einde van het gedicht. Op deze manier herschept het de ervaring van het kijken naar een telefoon, en de incongruentie van het gebruiken van WhatsApp om te controleren of een vader is omgekomen bij een terroristische aanslag. Het gedicht gebruikt ook alineablokken tekst naast gebroken regels, en Mehri schept er genoegen in om dergelijke contrasten te gebruiken voor verschillende effecten.
De selectie van Mehri's gedichten in de bloemlezing Ten: Poets of the New Generation (Bloodaxe, 2017) toont haar reikwijdte, scherpzinnigheid en tederheid:
Friday night communion looks like washing your hair as the water swallows your people.
Do it anyway.
(The unthought has a comb)
Asmara Road, NW2 ontleent zijn titel aan een echte plek in Londen, vernoemd naar de hoofdstad van Eritrea en naast Somali Road en Menelik Road. Maar Mehri laat de lezer het werk doen van het verbinden, en geeft ons een lyrisch inzicht in plaats van een intellectueel:
They don’t tell you how criminally boring exile is.
I mean, I hate to be underwhelmed,
but this evening’s dying sun won’t allow that.
Er is een schuldgevoel over deze verveling, deze rusteloosheid wanneer blijven zitten een relatieve luxe is: "Here is the uneventful, all the safe, our parents came here for." Het in evenwicht brengen van trauma en het voortbestaan vormen de kern van veel van Mehri's werk:
III
He tells me to change the channel. He’s sick of watching bodies
that look like his own dying. Yaa rabb, it’s a fucking looped record.
Puffs on a shisha pipe, apple fumes straddling the lounge,
a sweetness that takes nothing from us.
I flip to the satellite’s distortion. A dubbed Bollywood picture,
Kajol’s icon unibrow
stitching, then unstitching, into a bridge
big enough to take us somewhere
a little less red.
(Dis-rupture)
Het idee van zoetheid, van smaak als een vorm van ontsnapping of verlossing, staat ook voorop in Mehri's debuut chapbook. sugah. lump. prayer werd in 2017 uitgegeven door Akashic Books. Alleen Mehri kon een gedicht buttercream bismillahs noemen, en alleen zij kon het vervolgens volgen met regels als:
Some of us will make it back, the rest
descending into a breaking night, only to be mourned
by those who look like us
across the split lip of an ocean.
De secties van het chapbook zijn vernoemd naar de islamitische gebedstijden, het "enige dat constant blijft in het leven van elke moslim" [Over het interview met Marvels]. De omlijsting betekent dat het heilige naast het seculiere staat, het eeuwige naast het alledaagse.
sugah. lump. prayer toont ook Mehri's interesse in het mixen en remixen van taal, door bijvoorbeeld "Amreekans" te gebruiken voor Amerikanen. Taal is plastisch en grensloos, zoals te zien is in Transatlantic (take one):
hararehandsworthharlemhavanahejaz
hejazhanavaharlemhandsworthharare
home is where the hurt is.
Er zit veel pijn in dit chapbook. Choices neemt afstand van leestekens om een gruwelijke moord en de complicaties bij het vertellen ervan te beschrijven:
Our grandfather was the wrong tribe is there a right one I don’t know they burst in startled the tusbax out of his hands maybe they questioned him first maybe he answered maybe it was a misunderstanding the way a bullet mistakes a frontal lobe for a homecoming the way his organs make a weeping sunrise of the walls behind him the way I use his death to lend me a lil’ depth the way I can’t not bear witness the way no one asked me to.
Centraal in Mehri's poëzie staat het idee van beweging:
I’m obsessed with movement of peoples, borders, temporality, ideas. Movement and the possibility or impossibility of return. I’m endlessly fascinated with the odds of being a specific person in a specific place at a specific time. The arbitrariness of it all.
[Speaking of Marvels]
Migratie is echter geen abstract concept:
land has always meant barbed wire and queuing and contributing and contributing
and contributing
until the pillar-box red gloss of documentation
lends us a humanity our fathers never had.
(shan uit Clockwise)
Answer Me This laat de domheid en oneerlijkheid van een test voor burgerschap zien:
I didn’t ask for any of it. No one gave me a choice.
Maybe the choice lies in the biometrics of a fingerprint,
the day I breached a mother’s waters on this side of the ambit.
A life is never one side of a debate. I am unsure of everything but this.
The left side of the heart is bigger.
That doesn’t make it more truthful.
Maar er zit ook veel vreugde in dit chapbook, de vreugde van het overwinnen van grenzen:
But there is also much joy in this chapbook, the joy of overcoming borders:
I mean these are the humid nights that make leaving bearable and the old women click their tongues and the men dance in ill-fitting suits, plump uncles spilling out of camel shirts reminding me of how no boundary can contain us.
(November 1997)
Wat we van Mehri leren is dat tragedie geen genre is, maar een geleefde ervaring. Maar terwijl er leven is, is er ook een hele reeks andere ervaringen – hoop, schuld, liefde, lust, opwinding, verveling… In haar levendige en inventieve gedichten gebruikt ze een scala aan taal en talen, tijden en plaatsen, en een duizelingwekkend scala aan verwijzingen om de pluraliteit van dingen uit te drukken. Maar ze herkent en signaleert ook de gaten tussen mensen, ervaringen en communicatie. Met behulp van deze formidabele toolkit weerspiegelt Mehri de grootsheid van het leven en de wijdsheid van de wereld.
BOEKEN
Ten: Poets of the New Generation, edited by Karen McCarthy Woolf, UK, Bloodaxe Books, 2017.
sugah. lump. prayer, New York, Akashic Books, 2017.
LINKS
5 Somali-British poets, including Mehri, on Buzzfeed Wink Wink and more poems on Queen Mobs
Interview with Speaking of Marvels
Sponsors











