Lars Gustafsson

Lars Gustafsson heeft echter nooit geprobeerd zich als schrijver gewichtiger te maken door wetenschappelijke informatie in zijn werk te betrekken: hij heeft van meet af aan – vooral in zijn poëzie – onderzocht in hoeverre het wetenschappelijke wereldbeeld (en dan vooral dat van de fysica) een nieuw uitgangspunt voor het schrijven van poëzie kon bieden, een uitgangspunt dat de symbolistische poëtica zou kunnen vervangen. Dat onderzoek maakt hem tot een ‘mathematisch lyricus’, een nieuw soort dichter, enig in zijn soort.
Al in zijn allereerste poëzie Ballongfararna (De ballonvaarders) uit 1962 duikt het beeld op van een machine die niet gedoogt dat je haar ziet. De wereld als machine is een typisch negentiende-eeuwse metafoor, de wereld als onzichtbare machine is de opvolger van die metafoor in de twintigste.
De rol van de mens is in Gustafssons poëzie teruggebracht tot die van een gepassioneerd waarnemer die weet dat de zichtbare wereld zich buiten zijn zintuigen in een ‘anders zichtbare’ wereld voortzet, een wereld die tussen de regels van zijn gedichten wordt gesuggereerd en die iets paradijselijks heeft omdat zij nog niet is blootgesteld aan menselijke waarnemingen en definities. Het is de ‘stilte van de wereld voor Bach’, zoals een bundel uit 1982 heet. Het ‘ik’ is weliswaar heerser ‘die een wereld / van verglijdende dakloze schaduwen samenvoegt’, maar het gedicht waarin dit wordt beweerd – Sonnet XVI – sluit af met de regel: ‘Het ijs op de bron is dun.’
De poëzie van Lars Gustafsson zou je eerder middelpuntvliedend dan middelpuntzoekend kunnen noemen. Zijn poëzie is op zoek naar een tussengebied, een gebied tussen de zichtbare en de onzichtbare maar daarom niet minder materiële wereld in. Deze wereld is niet de echte, schreef Hans Lodeizen eens. Lars Gustafsson zou hem daarop hebben geantwoord: deze wereld is niet alleen de echte. Of: deze wereld is misschien echter dan wijzelf. Publicaties (o.a.):
Ballongfararna (1962); En resa till jordens medelpunkt och andra dikter (1966); Sonetter (1977); Het vaderland onder de aarde (1980); De stilte van de wereld voor Bach (1988); Förberedelser för vintersäsongen (1990); Auszug aus Xanadu (2003).

[Lars Gustafsson te gast op het Poetry International festival te Rotterdam in 1970, 1979, 1991, 1993, 1994 en in 2005. Deze tekst werd ter gelegenheid van dat laatste optreden geschreven.]

Lars Gustafsson op Wikipedia.