Chus Pato

Als “dichteres van de jaren negentig” maakte Pato naam met haar vlijmscherpe verzen, waarin niet alleen de vrouwenonderdrukking maar ook het onafhankelijkheidsstreven wordt gethematiseerd, en in 2000 wist ze met haar zesde boek, m-Talá, de oude poëtische verhoudingen te doorbreken en lezers van binnen en buiten Galicië aan te spreken. Voor Hordas de escritura, het derde deel van haar pentalogie Método, kreeg ze de nationale prijs van de Spaanse kritiek voor Galicische poëzie in 2008 en de Losada Diéguezprijs in 2009. In Hordas zoekt Pato bij voortduring nieuwe vormen voor de manier waarop we nadenken over de mogelijkheden van poëtische teksten, over woorden, lichamen, politieke en literaire ruimte en over de manier waarop we onszelf construeren als individu, gemeenschap, natie of wereld.

Pato’s werk ontworstelt zich aan de gangbare poëtische patronen en zelfs aan de begrenzingen van het afzonderlijke boek. Het werpt de lyrische conventies omver, en in haar gedurfde grammaticale en lyrische mengvormen (waarbij ze gebruikmaakt van theater, radio, dialogen, dagboeken, herinneringen, mythe en geschiedschrijving) komen we oog in oog te staan met de trauma’s en migraties van heel West-Europa. Pato confronteert ons met vragen over het schrijven zelf, en met de mogelijkheid (of niet) dat de poëzie rekenschap kan afleggen van ons dierlijke ik – het ik dat moet sterven.
 
“De dichter is iemand wiens muze integraal vernietigd is,” schrijft Pato. Maar er is altijd iets wat overblijft, en vanuit dat overblijfsel pakt de dichteres de pen toch weer op en blijft ze schrijven. “In plaats van de wereld toe te laten in mijn schrijven,” zegt Pato, “schop ik het schrijven de wereld in.” Haar boeken – ware schokmechanismen – hebben haar gemaakt tot een van de meest bewonderde en revolutionaire figuren uit de Galicische en Europese literatuur. Bibliografie
 
In Galicisch
 
Urania, Calpurnia, Ourense, 1991
Heloísa, Espiral Maior, A Coruña, 1994
Fascinio, Toxosoutos, Muros, 1995
Nínive, Vigo, Xerais, 1996
A ponte das poldras, Noitarenga, Santiago de Compostela, 1996; 2nd ed.: Galaxia, Vigo, 2006
m-Talá, Xerais, Vigo, 2000
Charenton, Xerais, Vigo, 2003
Hordas de escritura, Xerais, Vigo, 2008
Secesión, Galaxia, Vigo, 2009
Nacer é unha república de árbores, Do Cumio, Pontevedra, 2010

In Nederlandse vertaling:
Finisterra (vert. Mariolein Sabarte Belacortu), Perdu, Amsterdam 2017
 
In Engelse vertaling
 
From m-Talá (vert. Erín Moure), Nomados, Vancouver, 2002
Charenton (vert. Erín Moure), Shearsman Books, Exeter & Buschek Books, Ottawa, 2007
m-Talá (vert. Erín Moure), Shearsman Books, Exeter & Buschek Books, Ottawa, 2009
Hordes of Writing (vert. Erín Moure), Shearsman Books, Exeter & Buschek Books, Ottawa, 2011
Secession (trans. Erín Moure), Zat-So Productions (edition of 60), Montreal, 2012
 
In Spaanse vertaling
 
Heloísa (trans. Xosé Manuel Trigo, corr. Chus Pato), La Palma, Madrid, 1998
Un Ganges de palabras (ed. & trans. Iris Cochón), CEDMA Coll. Puerta del mar, Málaga, 2003
m-Talá (red. & vert. Teresa Arijón & Bárbara Belloc), Pato-en-la-cara, Buenos Aires, 2009