Poetry International Poetry International
Artikel
Het was wat was – Geert van Istendael

Het was wat was – Geert van Istendael

Tineke de Lange
10 november 2015
Uit het juryrapport bij de nominatie: De vier afdelingen van de bundel Het was wat was van Geert van Istendael heten eenvoudigweg ‘Ding en dier’, ‘Bomen’, ‘Mensen’ en ‘Geld’. Van Istendael beschrijft inderdaad, met een zeer nauwkeurige blik, dingen en dieren, hij kijkt vol ontzag naar bomen en hij luistert nieuwsgierig naar zijn dialect pratende buren. Dat lijkt allemaal klein en idyllisch, maar door het heldere en stevige gebaar van Van Istendaels teksten weten we toch dat we met beide benen in de realiteit en het heden staan, zeker door de afsluitende cyclus in de bundel, die ons hardhandig, helder en geëngageerd confronteert met de actuele rol van het slijk der aarde.
‘Wij hebben exactheid geroken.’ Zo eindigt Van Istendael het gedicht Klokje boven keukendeur waarin het aflezen van de tijd de orde der dingen bewaart, zoals in het koken van de dagelijkse maaltijd. Van Istendael is een gul dichter. Hij geeft aan de dingen en de dieren – en in het bijzonder het dier mens – een ruimhartige hoeveelheid goed gekozen woorden en vergelijkingen om hun karakters te verrijken. Hij geeft daarmee ook de lezer een klinkende variant van de hem bekende wereld terug. Een wereld die zich in de details laat kennen, bevolkt met mensen die in (schijnbare) berusting hun eigenzinnigheid cultiveren. Ook in Het was wat was kiest Van Istendael voor het menselijke perspectief dat zijn eerdere werk zo kenmerkt. Hij laat zien hoe de mens naar de dingen kijkt, hoe de mens zich een plaats moet zoeken in de onvermijdelijkheid van de werkelijkheid. Dat perspectief uit zich in sympathie voor het alledaagse dat de mens en de hem omringende dingen aankleeft, zoals in de afdelingen Ding en Dier en Mensen, maar ook in de stellige en vlammende, met historische en bijbelse referenties doorspekte taal die de afdelingen Bomen en Geld hun kleur en overredingskracht geven. ‘Groei is eeuwen / eeuwen / dwangarbied’. Van Istendael haalt uit de alledaagsheid van het leven evengoed de tragiek naar boven. Die kan net zozeer in het onafwendbare schuilgaan (‘Peinst eens, april. Het is bijkans niet meer de moeite.’) als in de overmoed (‘Wie doet ons wat’). Van Istendael schrijft apodictische poëzie. Onweerlegbaar. Vooruitlopend op de prijsuitreiking op 27 januari in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen presenteren de dichters hun genomineerde bundels op verschillende Nederlandse en Vlaamse podia. Geert van Istendael draagt voor in:

ROTTERDAM 12 januari, 16:00 uur – Erasmus Paviljoen
met Maud Vanhauwaert 
GENT 13 januari, 12:30 uur – Poeziecentrum / Poëzie Rendez-Vous 
met Maud Vanhauwaert
DEN HAAG 15 januari, 22:50 uur – Theater aan het Spui / Writers Unlimited Winternachten Festival
met Pieter Boskma, Maud Vanhauwaert e.a. 
UTRECHT 19 januari, 20:00 uur – Dichters in het Palladio / Literatuurhuis
met Pieter Boskma, Toon Tellegen en Maud Vanhauwaert 
ARNHEM 20 januari, 19:30 uur – Boekhandel Hijman Ongerijmd
met Maud Vanhauwaert

Meer informatie  en reserveren >
Vertaler: Lodewijk Verduin
Sponsors
Gemeente Rotterdam
Nederlands Letterenfonds
Stichting Van Beuningen Peterich-fonds
Prins Bernhard cultuurfonds
Lira fonds
Versopolis
J.E. Jurriaanse
Gefinancierd door de Europese Unie
Elise Mathilde Fonds
Stichting Verzameling van Wijngaarden-Boot
Veerhuis
VDM
Partners
LantarenVenster – Verhalenhuis Belvédère