Artikel
Zelf – Pieter Boskma
Zelf – Pieter Boskma
10 november 2015
Zelf kan gezien worden als het slotdeel van een drieluik dat begon met Doodsbloei, de bundel waaraan hij enkele maanden na de dood van zijn vrouw, in 2008 begon. Doodsbloei en de bundel Mensenhand die daarna kwam waren aangrijpende en bezielde pogingen om zich te ontworstelen aan de waanzin van de rouw. In Zelf wordt de stap gezet die afscheid van de rouw paart aan de omarming van de weelde die in taal, emoties, poëzie en schoonheid schuil gaat. Deze poëzie kijkt voortdurend vooruit, zoekt een weg die na het verleden komt. ‘…meer het verlangen / om zich ook te kunnen voortbewegen, niet bij regen, vorst of storm / hier op zijn plaats te moeten blijven, maar zelf in staat beschutting / op te zoeken in het woud of in de luwte van een flatgebouw –‘ En wij lezen op overtuigende wijze hoe het gedicht de werkelijkheid omvat - ‘ik moet het doen met het gedicht,’ zegt Boskma in zijn Monomaan zelfportret – en uit zichzelf een nieuwe werkelijkheid de wereld in brengt: ‘En elk gedicht vangt aan achter zijn laatste punt’. Aan ons om in die wetenschap te lezen. Vooruitlopend op de prijsuitreiking op 27 januari in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen presenteren de dichters hun genomineerde bundels op verschillende Nederlandse en Vlaamse podia. Pieter Boskma draagt voor in:
DEN HAAG 15 januari, 22:50 uur – Writers Unlimited Winternachten Festival
met Geert van Istendael, Maud Vanhauwaert e.a.
ROTTERDAM 17 januari, 14:00 uur – Boekhandel Donner
met Maud Vanhauwaert
UTRECHT 19 januari, 20:00 uur – Dichters in het Palladio / Literatuurhuis
met Geert van Istendael, Toon Tellegen en Maud Vanhauwaert
AMSTERDAM 22 januari, 20:30 uur – Perdu
met Geert van Istendael
Meer informatie en reserveren >
Uit het juryrapport bij de nominatie: In Zelf doet Pieter Boskma een buitengewone poging om te verwoorden hoe de rouw om zijn vrouw doorwerkt tot in de kern van zijn dichterlijke persoonlijkheid. Zoekend naar een uitgang uit de rouw bewandelt hij een veelsporig ‘Padenpad’ in de vorm van 39 zelfportretten. Boskma beroept zich op de eeuwenoude wijsheden die liggen opgeslagen in de klassieke genres van klaagzang en epos. Hij gebruikt ritmewisselingen en stijlfiguren om de artificialiteit van het zelfbegrip uit te lichten. Dit proces van wording heeft op de dichter een geneeskrachtige uitwerking, al gaat het einde van de rouw gepaard met een afscheid van het zelf dat zijn vrouw heeft liefgehad. Wat overblijft is een ‘verbeeld’ of poëtisch zelf dat niet vastligt, maar zich voortbeweegt met een ‘in zichzelf besloten gang van schoonheid en voltooiing.’
De bundel Zelf bestaat uit veertig zelfportretten, maar anders dan wat zo goed bij het huidige tijdgewricht zou passen zijn het geen zelfportretten van iemand die vol is van zichzelf. Integendeel; scherp, oprecht en nietsontziend in de mate waarin rouw, verdriet, levenslust, vertwijfeling en de opdracht te leven worden verwoord, dienen deze poëtische zelfportretten niet de bevestiging maar de ontleding van een zelf. Poëzie biedt misschien wel meer waarheid dan het leven. Poëzie is echter dan de realiteit, lijkt Boskma te suggereren. ‘..ik dacht van top tot teen en het geschiedde reeds. / Ik word een theorie, bewezen door mijn leven: / men vormt uit zichzelf het ontbrekende gegeven.‘Zelf kan gezien worden als het slotdeel van een drieluik dat begon met Doodsbloei, de bundel waaraan hij enkele maanden na de dood van zijn vrouw, in 2008 begon. Doodsbloei en de bundel Mensenhand die daarna kwam waren aangrijpende en bezielde pogingen om zich te ontworstelen aan de waanzin van de rouw. In Zelf wordt de stap gezet die afscheid van de rouw paart aan de omarming van de weelde die in taal, emoties, poëzie en schoonheid schuil gaat. Deze poëzie kijkt voortdurend vooruit, zoekt een weg die na het verleden komt. ‘…meer het verlangen / om zich ook te kunnen voortbewegen, niet bij regen, vorst of storm / hier op zijn plaats te moeten blijven, maar zelf in staat beschutting / op te zoeken in het woud of in de luwte van een flatgebouw –‘ En wij lezen op overtuigende wijze hoe het gedicht de werkelijkheid omvat - ‘ik moet het doen met het gedicht,’ zegt Boskma in zijn Monomaan zelfportret – en uit zichzelf een nieuwe werkelijkheid de wereld in brengt: ‘En elk gedicht vangt aan achter zijn laatste punt’. Aan ons om in die wetenschap te lezen. Vooruitlopend op de prijsuitreiking op 27 januari in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen presenteren de dichters hun genomineerde bundels op verschillende Nederlandse en Vlaamse podia. Pieter Boskma draagt voor in:
DEN HAAG 15 januari, 22:50 uur – Writers Unlimited Winternachten Festival
met Geert van Istendael, Maud Vanhauwaert e.a.
ROTTERDAM 17 januari, 14:00 uur – Boekhandel Donner
met Maud Vanhauwaert
UTRECHT 19 januari, 20:00 uur – Dichters in het Palladio / Literatuurhuis
met Geert van Istendael, Toon Tellegen en Maud Vanhauwaert
AMSTERDAM 22 januari, 20:30 uur – Perdu
met Geert van Istendael
Meer informatie en reserveren >
Vertaler: Lodewijk Verduin
Sponsors
Partners
LantarenVenster – Verhalenhuis Belvédère