Artikel
Bewegend doel – Micha Hamel
(Atlas-Contact, 2013)
(Atlas-Contact, 2013)
Bewegend doel
18 november 2013
Restaurant
De visstand zegt geen zeeduivel
dus kies ik biefstuk van de struis.
Een lieveheersbeestje banjert naar
het uiteinde van een oranje rietje.
Een muisje schiet onder de klapdeuren
door naar de wittig dampende keuken.
Popelend liggen mes en vork naast
een ivoorkleurig vierkanten bord.
Bromvlieg legt een onnavolgbaar
parcours af langs lampen en tafels.
‘Gebraden dodo, meneer?’ vraagt de
ober bevreemd. De kreeften in het
aquarium halen opgelucht adem.
Mijn drankje doet een ananas na.
Micha Hamel
Uit Bewegend doel
Het is een wonder dat de gedichten in Bewegend doel van Micha Hamel gewoon op de bladzijden blijven staan. Wie eenmaal de bundel begint te lezen merkt al snel dat de gedichten meer beweeglijkheid bevatten dan papier aan zou moeten kunnen. Wie zich in een gedicht begeeft wordt meegesleurd in allerlei gedachten en associaties. Voor je het weet spring je van een mierzoete foto naar een lawine van vragen en van een paarse onderbroek naar de redenatiemachine in de vorm van een advocatenkantoor. Opvallend daarbij is dat al die dynamiek niet is bedoeld om het ongrijpbare van de werkelijkheid te benadrukken of om wat als een gedicht begonnen is in een soort explosie alle kanten op te laten schieten, nee in die dynamiek werkt Hamel eigenlijk altijd toe naar een duidelijk beeld, naar een conclusie. Niet een conclusie die het wereldraadsel of de mens en zijn gevoelens verklaart maar een conclusie die laat zien dat de gedachte die het gedicht in gang zette alle gedaantes heeft doorlopen die er mogelijk waren en uiteindelijk af is. Zoals Micha Hamel in een interview zelf zei, ik wil altijd graag klaar zijn met iets, ik schrijf om ergens vanaf te komen.
Dat doet de dichter consciëntieus en zonder het wapen van de ontregeling in te zetten. De gedichten zitten vol contrasten en vreemde wendingen, maar de taal en de zinsconstructies blijven op de rails en zijn goed en gemakkelijk te volgen. Er zit veel taal in de bundel die ons vertrouwd voorkomt, zinsneden die we herkennen, maar het verband waarin die zinsneden zijn ondergebracht is nieuw. ‘Als ik dood ben, wil je mijn ziel dan op een / koele en donkere plaats bewaren, ‘vraag ik / aan de groene persoon die tegenover mij aan / een muntthee zit te nippen’. De botsende sferen die Hamel zo treffend in zijn gedichten opvoert zijn altijd geestig, soms hilarisch en daardoor niet van treurigheid ontdaan.
De ik die de dichter opvoert vraagt zich (als in het gesprek met de mammoet in het gelijknamige gedicht) af hoe hij uit die ‘oceaan van zinloze weetjes een waarheid/ naar boven [kan] takelen waarmee ik mijn dochter nog kan ompraten?’.
Daar zijn in ieder geval veel woorden voor nodig, die net als gevoelens en herinneringen ‘stuk voor stuk dwingen te spreken over het bewegend doel dat ik ben’. Pas in die meestemmige weergave van al die rommelige gedachten vol hang-ups en hardnekkige herinneringen, vol stiekeme verlangens en verkeerde zelfbeelden, vol obstakels die o.a. het gezinsleven voor ons allen in petto heeft, laat de wereld zich beteugelen. Pas als de doos van Pandora is opengegaan vindt de dichter de kans om een punt te zetten. Nuchter vaak, als hij constateert: ‘U zult wel moe zijn van al dat gepraat. Zal ik wat te drinken halen?’
Micha Hamel (1970) is componist-dirigent en dichter. Hij componeerde orkestwerken, liederen en kamermuziek, schreef ook dans en theater. In 2008 toerde zijn tragische operette Snow White (Nationale Reisopera) met veel succes door het land. In juni 2012 was hij 'componist in focus' op het Holland Festival. Met Alle enen opgeteld debuteerde hij in 2004 als dichter. Deze bundel werd bekroond met de Lucy B. & C.W. van der Hoogtprijs en werd in korte tijd twee keer herdrukt. In 2006 verscheen de dichtbundel Luchtwortels, in 2010 Nu je het vraagt, en in 2013 Bewegend doel. Momenteel werkt hij aan serie artikelen over de toekomst van de klassieke muziek en aan een melodrama voor theatergroep Orkater.
uit het juryverslag bij nominatie
Micha Hamel heeft goud gevonden; als gevonden, zo evident is zijn rijk en muzikaal taaluniversum. Aan de haren sleept hij zichzelf en de lezer langs afgronden van het moderne bestaan. Elke vorm wordt ter discussie gesteld, is een bewegend doel. Hamel bespeelt virtuoos vele registers; ook dat doet hij telkens met een grote vanzelfsprekendheid, tot zijn slechtgezindheid en cultuurpessimisme over het heden aan toe. Die thematiseert hij nooit op een opvallende of opzichtige manier; zijn bundel biedt levende poëzie.
Restaurant
De visstand zegt geen zeeduivel
dus kies ik biefstuk van de struis.
Een lieveheersbeestje banjert naar
het uiteinde van een oranje rietje.
Een muisje schiet onder de klapdeuren
door naar de wittig dampende keuken.
Popelend liggen mes en vork naast
een ivoorkleurig vierkanten bord.
Bromvlieg legt een onnavolgbaar
parcours af langs lampen en tafels.
‘Gebraden dodo, meneer?’ vraagt de
ober bevreemd. De kreeften in het
aquarium halen opgelucht adem.
Mijn drankje doet een ananas na.
Micha Hamel
Uit Bewegend doel
Dat doet de dichter consciëntieus en zonder het wapen van de ontregeling in te zetten. De gedichten zitten vol contrasten en vreemde wendingen, maar de taal en de zinsconstructies blijven op de rails en zijn goed en gemakkelijk te volgen. Er zit veel taal in de bundel die ons vertrouwd voorkomt, zinsneden die we herkennen, maar het verband waarin die zinsneden zijn ondergebracht is nieuw. ‘Als ik dood ben, wil je mijn ziel dan op een / koele en donkere plaats bewaren, ‘vraag ik / aan de groene persoon die tegenover mij aan / een muntthee zit te nippen’. De botsende sferen die Hamel zo treffend in zijn gedichten opvoert zijn altijd geestig, soms hilarisch en daardoor niet van treurigheid ontdaan.
De ik die de dichter opvoert vraagt zich (als in het gesprek met de mammoet in het gelijknamige gedicht) af hoe hij uit die ‘oceaan van zinloze weetjes een waarheid/ naar boven [kan] takelen waarmee ik mijn dochter nog kan ompraten?’.
Daar zijn in ieder geval veel woorden voor nodig, die net als gevoelens en herinneringen ‘stuk voor stuk dwingen te spreken over het bewegend doel dat ik ben’. Pas in die meestemmige weergave van al die rommelige gedachten vol hang-ups en hardnekkige herinneringen, vol stiekeme verlangens en verkeerde zelfbeelden, vol obstakels die o.a. het gezinsleven voor ons allen in petto heeft, laat de wereld zich beteugelen. Pas als de doos van Pandora is opengegaan vindt de dichter de kans om een punt te zetten. Nuchter vaak, als hij constateert: ‘U zult wel moe zijn van al dat gepraat. Zal ik wat te drinken halen?’
Micha Hamel (1970) is componist-dirigent en dichter. Hij componeerde orkestwerken, liederen en kamermuziek, schreef ook dans en theater. In 2008 toerde zijn tragische operette Snow White (Nationale Reisopera) met veel succes door het land. In juni 2012 was hij 'componist in focus' op het Holland Festival. Met Alle enen opgeteld debuteerde hij in 2004 als dichter. Deze bundel werd bekroond met de Lucy B. & C.W. van der Hoogtprijs en werd in korte tijd twee keer herdrukt. In 2006 verscheen de dichtbundel Luchtwortels, in 2010 Nu je het vraagt, en in 2013 Bewegend doel. Momenteel werkt hij aan serie artikelen over de toekomst van de klassieke muziek en aan een melodrama voor theatergroep Orkater.
Vertaler: Diane Butterman
Bron: from the jury report upon nomination
Sponsors
Partners
LantarenVenster – Verhalenhuis Belvédère