In Memoriam: Remco Campert

4 juli 2022

Met het overlijden van Remco Campert [4 juli 2022] is een icoon van de Nederlandse literatuur heengegaan. Een schrijver die zovelen wist te plezieren en ontroeren, een meester van de lichtvoetige diepgang. Weemoedig, maar opgewekt stond hij in het leven en bepleitte ook de noodzaak het leven vooral te vieren. ‘Als een seismograaf registreert Remco Campert de lichtheid van het bestaan,’ schreef de jury van de Prijs der Nederlandse Letteren, die de schrijver in 2015 ontving.

Eenmaal neergestreken in Amsterdam wordt Remco Campert gegrepen door het culturele leven rondom het Leidseplein, door toneel, literatuur en vooral jazz; Campert wil op een vergelijkbare manier improviseren met taal. Hij richt het literaire tijdschrift Braak op, dat zich afzet tegen de literatuur van de generatie-Menno ter Braak. Campert en de dichters Lucebert, Hugo Claus, Simon Vinkenoog, Bert Schierbeek en Gerrit Kouwenaar breken door in de literatuur als de Vijftigers op, wat uiteindelijk een invloedrijke literaire beweging zal worden.

Remco Camperts eerste publicatie als dichter was Ten Lessons with Timothy (1950), in een oplage van vijfentwintig stuks gestencild op een lichtdrukmachine. Zijn eigenlijke debuut Vogels vliegen toch verschijnt in 1951.

In de jaren zestig ontpopt hij zich als een geestige chroniqueur van zijn tijd met romans als Het leven is vurrukkelluk en Tjeempie!, of Liesje in Luiletterland. De poëzie lijkt iets meer naar de achtergrond te verdwijnen, zeker in de jaren zeventig waarin hij nu en dan geplaagd wordt door een writer’s block.

Vanaf de oprichting in 1970 is hij nauw betrokken bij Poetry International in Rotterdam. Voor Martin Mooij, de eerste directeur, is hij een belangrijke raadgever en inspirator. Hij draagt aan de ontwikkeling en sfeer van het festival bij als redacteur en presentator en bovenal met zijn innemende aanwezigheid.

In 1976 ontvangt Remco Campert de P.C.Hooftprijs voor zijn poëzie. Het juryrapport vindt dat zijn werk getuigt van de ‘levensaanvaarding van een ontwapenende pessimist, die van het bestaan houdt op de schuchtere manier van de eeuwig verliefde’. Het zet Campert ertoe aan zich weer volop op de poëzie te storten.

Remco Campert kwam niet alleen via zijn boeken in contact met het grote publiek. Vanaf 1989 bespeelt hij samen met Jan Mulder en Bart Chabot uitverkochte zalen met komische voorleesvoorstellingen. Samen met Jan Mulder schreef hij ook jarenlang de wisselcolumn CaMu in de Volkskrant, de krant waarvoor hij ook zijn Somberman-stukken schreef, over het gelijknamige personage dat hij voor het eerst opvoerde in Somberman’s actie, het Boekenweekgeschenk van 1985.

Maar de poëzie blijft de kern van zijn schrijverschap en na de dikke verzamelbundel Dichter (1995) komt hij opnieuw met indrukwekkend poëtisch werk, zoals Ode aan mijn jas, het ontroerende zangdicht ‘Lamento’ en de bundel Mijn dood en ik (2019). De in Camperts poëzie fraai verwoorde weemoed en beschouwelijke lichtheid zien we ook terug in Verloop van jaren (the Passing Years, 2016), de in samenwerking met Poetry International gemaakte film van John Albert Jansen, waarin de regisseur Remco Campert een jaar lang volgt.

Met Remco Campert is een dichter en schrijver heengegaan die als geen ander van het leven literatuur wist te maken en met zijn literatuur het leven van menigeen wist te verlichten en te verrijken.

Gedichten van Remco Campert in onze online collectie vind je hier.