Artikel
U bent hier / You are here / Vous Etes Ici
19 juni 2013
Welkom in de Grote Zaal van de Rotterdamse Schouwburg. Blijft u rustig zitten. We gaan op reis. En wel op de meest veilige en comfortabele manier denkbaar.
In 1794 schreef Markies Xavier de Mestre in zijn wereldberoemde boek Voyage autour de ma chambre dat hij het zich niet kon voorstellen dat er ook maar iemand bestaat die zijn goedkeuring onthoud aan deze manier van reizen: zittend in een stoel. Ik waag het zelfs nog iets verder te gaan: boven de deur van mijn werkkamer thuis hangt een uitspraak van Blaise Pascal: Al het leed der mensen komt hieruit voort, dat zij niet rustig in hun kamer kunnen blijven.
U heeft het vast allemaal wel eens meegemaakt. U doolt rond in een vreemde stad en plotseling treft u op een nog volledig onoverzichtelijke kaart een rode stip met daaromheen drie woorden.
Dit bent u zelf. Dit is het uitgangspunt van waaruit u de stad verovert. Een concrete plaatsbepaling van waaruit u verder kunt denken. Het vertrekpunt van de reis die nu in uw eigen hand ligt.
De eerste dichter van vanavond, de Grand Dame van de hedendaagse Franse poezie Michèle Métail, was ooit uitgenodigd door ons zusterfestival in Berlijn, waar vanavond, bijna toevallig, ook de festivalopening plaatsvindt. Ze was nog niet eerder in Berlijn geweest en zag op tegen de reis en de vreemde stad. Zij bezweerde die angst met taal. In detail beschreef ze haar ervaringen tijdens de treinreis, hoe ze stad binnenreed, haar zoektocht naar het centrum tot aan de geruststellende rode stip op de kaart bij een metrohalte in het hart van de stad. Vanaf daar vond ze de rust om de stad tot zich te nemen.
Deze avond is de rode stip op de kaart. Dit is de kamer, hier in de Rotterdamse Schouwburg, waarin wij vanavond reizen. Vanavond hoort en ziet u bijna twintig dichters die Pascal hebben genegeerd om hier voor u op te treden. Zij zijn de gidsen op onze reis. Ze nemen u mee naar de plaatsen vanwaar ze zelf zijn vertrokken. In hun gedichten van vanavond onthullen ze het vertrekpunt van hun reis die naar u, hier in deze zaal, heeft geleid.
Rode stippen wederom, maar dan met andere woorden:
Binnen die vertrekpunten liggen de rijkdom en de diversiteit van die reizen al besloten. Het kan een flatgebouw in Groningen zijn, waar een Chinese familie wordt gedwongen vanwege kookluchtjes naar de bovenste etage te verhuizen. Het Tasty Chicken House op de verpieterde hoek van Boston en Queen in Toronto. De vloer van een appartement waarop de dichter bidt. De horizonnen van het bed waaraan hij zijn dromen ontleent of het boek met de gedichten van Josef Brodsky. De vlakke, schrale aarde van Kingston of een bank op een plein in een Syrisch dorp, waar niemand zich meer tegen het licht verzet.
Deze zaal is dus de kamer waarin we reizen en het is de kamer waar de reis van de dichters naar toe heeft geleid. En ach, aangezien alles nu toch samenkomt binnen de intimiteit van een enkele kamer vind u het vast niet erg dat ik hier een persoonlijke ontboezeming doe. Dit houden we verder uiteraard tussen ons. Het gaat over mijn liefde voor de poëzie. Het gaat over de reden waarom ik hier nu al tien jaar op deze plek sta en over de reden dat ik dat, ijs, weder en politieke wanen dienende, de komende jaren vol overgave zal blijven doen.
Mijn liefde voor poëzie komt voort uit het voortdurende, onrustige en opwindende gevoel dat op elk moment alles kan veranderen. Zoals de toevallige ontmoeting met de vertaling van een Portugees gedicht ooit mijn leven veranderde. De sensatie dat ik nog van niets weet. Eerlijk gezegd vermijd ik wat dat betreft het liefst alle rode stippen op de kaart. Mijn liefde voor dichters komt voort uit het feit dat ze te allen tijde, waar ze zich ook bevinden, voortdurend met al hun zintuigen wijd open leven. Alles is namelijk van belang. De geur in huis, de geluiden buiten, de herhaling van een soapserie op tv, de facebookberichten op het scherm, het boodschappenbriefje op de tafel, de muziek die van boven klinkt, de tekst van een lied dat ze verkeerd hebben verstaan, al hun gedachten, herinneringen en beelden. De hiërarchie komt later pas, op het papier of op het scherm.
Dat maakt de dichter vast niet altijd tot het meest ideale wezen om mee samen te leven, maar ach dat lijkt me een kleine knieval naar een groter goed.
Ik houd van hun gedichten omdat zij de lezer uitnodigen hetzelfde te doen: om ongebreideld alle zintuigen te openen, om alles toe te laten, om altijd bereid te zijn alles te veranderen. Het besef dat alles anders kan. Het is de opdracht die eigenlijk in elk gedicht ligt besloten: Du sollst dein leben änderen.
Dit vergt wellicht wat oefening, en dat is misschien wel de reden dat enkelen van u hier met enige schroom naar toe zijn gekomen. Ik kan u echter geruststellen. Die oefening betreft namelijk niet het zodanig verhogen van uw intelligentie dat u ineens alles wat hier deze week te berde wordt gebracht volledig zult begrijpen. Die oefening betreft het verlagen van de drempels die uw zintuigen tegenhouden.
U ziet, het is dus allemaal veel eenvoudiger dan u denkt, die poëzie.
Om u daarbij te helpen hebben wij voor u een bijzonder programma van vijf dagen samengesteld rond 19 dichters uit 14 landen, van alle continenten en met een ongekende variëteit in stijl en presentatie. Extra aandacht dit jaar gaat naar de rijkdom van de klassieke en actuele Chinese poëzie. De dichters ontmoeten u en elkaar hier in deze kamer en andere kamers binnen dit theater, maar ook op verschillende locaties in de stad. Zij participeren in vele projecten met hun vertalers, met Nederlandse en Vlaamse collega’s, met musici, beeldend kunstenaars, regisseurs en acteurs. Ontmoetingen met alle zintuigen open.
We zijn trots op de samenwerking met Rotterdam Unlimited, de voortzetting van het Rotterdamse Zomercarnaval en het internationaal vermaarde Dunya Festival, dat ooit voortkwam uit het Poetry International Festival. Beide iconen van een wereldstad met een ongekende schat aan culturen. Deze stad is opgebouwd uit honderden vertrekpunten.
Ik ben ongelooflijk trots op iedereen bij en rond Poetry International die zo hard heeft gewerkt om ook deze 44e editie voor u tot een volkomen nieuwe ervaring te maken. Ik dank de Gemeente Rotterdam, Het Nederlands Letterenfonds, onze trouwe fondsen, mecenaten en andere vrienden voor hun bijdragen en ik dank de Rotterdamse Schouwburg en Rotterdam Unlimited voor hun hartelijke steun. Ik dank alle dichters voor hun vertrouwen en voor de weerslag van hun ongebreidelde zintuigen.
Het 44e Poetry International Festival is bij deze geopend. Ik hoop dat het uw leven verandert.
Bas Kwakman opent het 44e Poetry International Festival in Rotterdam met deze indrukwekkende speech.
Dames en heren.Welkom in de Grote Zaal van de Rotterdamse Schouwburg. Blijft u rustig zitten. We gaan op reis. En wel op de meest veilige en comfortabele manier denkbaar.
In 1794 schreef Markies Xavier de Mestre in zijn wereldberoemde boek Voyage autour de ma chambre dat hij het zich niet kon voorstellen dat er ook maar iemand bestaat die zijn goedkeuring onthoud aan deze manier van reizen: zittend in een stoel. Ik waag het zelfs nog iets verder te gaan: boven de deur van mijn werkkamer thuis hangt een uitspraak van Blaise Pascal: Al het leed der mensen komt hieruit voort, dat zij niet rustig in hun kamer kunnen blijven.
U heeft het vast allemaal wel eens meegemaakt. U doolt rond in een vreemde stad en plotseling treft u op een nog volledig onoverzichtelijke kaart een rode stip met daaromheen drie woorden.
U bent hier. Of ‘You are here’. Of ‘Vous Etes Ici’.
Dit bent u zelf. Dit is het uitgangspunt van waaruit u de stad verovert. Een concrete plaatsbepaling van waaruit u verder kunt denken. Het vertrekpunt van de reis die nu in uw eigen hand ligt.
De eerste dichter van vanavond, de Grand Dame van de hedendaagse Franse poezie Michèle Métail, was ooit uitgenodigd door ons zusterfestival in Berlijn, waar vanavond, bijna toevallig, ook de festivalopening plaatsvindt. Ze was nog niet eerder in Berlijn geweest en zag op tegen de reis en de vreemde stad. Zij bezweerde die angst met taal. In detail beschreef ze haar ervaringen tijdens de treinreis, hoe ze stad binnenreed, haar zoektocht naar het centrum tot aan de geruststellende rode stip op de kaart bij een metrohalte in het hart van de stad. Vanaf daar vond ze de rust om de stad tot zich te nemen.
Deze avond is de rode stip op de kaart. Dit is de kamer, hier in de Rotterdamse Schouwburg, waarin wij vanavond reizen. Vanavond hoort en ziet u bijna twintig dichters die Pascal hebben genegeerd om hier voor u op te treden. Zij zijn de gidsen op onze reis. Ze nemen u mee naar de plaatsen vanwaar ze zelf zijn vertrokken. In hun gedichten van vanavond onthullen ze het vertrekpunt van hun reis die naar u, hier in deze zaal, heeft geleid.
Rode stippen wederom, maar dan met andere woorden:
Vanaf hier. Of ‘from here’. Of ‘a partir d’ici’.
Binnen die vertrekpunten liggen de rijkdom en de diversiteit van die reizen al besloten. Het kan een flatgebouw in Groningen zijn, waar een Chinese familie wordt gedwongen vanwege kookluchtjes naar de bovenste etage te verhuizen. Het Tasty Chicken House op de verpieterde hoek van Boston en Queen in Toronto. De vloer van een appartement waarop de dichter bidt. De horizonnen van het bed waaraan hij zijn dromen ontleent of het boek met de gedichten van Josef Brodsky. De vlakke, schrale aarde van Kingston of een bank op een plein in een Syrisch dorp, waar niemand zich meer tegen het licht verzet.
Deze zaal is dus de kamer waarin we reizen en het is de kamer waar de reis van de dichters naar toe heeft geleid. En ach, aangezien alles nu toch samenkomt binnen de intimiteit van een enkele kamer vind u het vast niet erg dat ik hier een persoonlijke ontboezeming doe. Dit houden we verder uiteraard tussen ons. Het gaat over mijn liefde voor de poëzie. Het gaat over de reden waarom ik hier nu al tien jaar op deze plek sta en over de reden dat ik dat, ijs, weder en politieke wanen dienende, de komende jaren vol overgave zal blijven doen.
Mijn liefde voor poëzie komt voort uit het voortdurende, onrustige en opwindende gevoel dat op elk moment alles kan veranderen. Zoals de toevallige ontmoeting met de vertaling van een Portugees gedicht ooit mijn leven veranderde. De sensatie dat ik nog van niets weet. Eerlijk gezegd vermijd ik wat dat betreft het liefst alle rode stippen op de kaart. Mijn liefde voor dichters komt voort uit het feit dat ze te allen tijde, waar ze zich ook bevinden, voortdurend met al hun zintuigen wijd open leven. Alles is namelijk van belang. De geur in huis, de geluiden buiten, de herhaling van een soapserie op tv, de facebookberichten op het scherm, het boodschappenbriefje op de tafel, de muziek die van boven klinkt, de tekst van een lied dat ze verkeerd hebben verstaan, al hun gedachten, herinneringen en beelden. De hiërarchie komt later pas, op het papier of op het scherm.
Dat maakt de dichter vast niet altijd tot het meest ideale wezen om mee samen te leven, maar ach dat lijkt me een kleine knieval naar een groter goed.
Ik houd van hun gedichten omdat zij de lezer uitnodigen hetzelfde te doen: om ongebreideld alle zintuigen te openen, om alles toe te laten, om altijd bereid te zijn alles te veranderen. Het besef dat alles anders kan. Het is de opdracht die eigenlijk in elk gedicht ligt besloten: Du sollst dein leben änderen.
Dit vergt wellicht wat oefening, en dat is misschien wel de reden dat enkelen van u hier met enige schroom naar toe zijn gekomen. Ik kan u echter geruststellen. Die oefening betreft namelijk niet het zodanig verhogen van uw intelligentie dat u ineens alles wat hier deze week te berde wordt gebracht volledig zult begrijpen. Die oefening betreft het verlagen van de drempels die uw zintuigen tegenhouden.
U ziet, het is dus allemaal veel eenvoudiger dan u denkt, die poëzie.
Om u daarbij te helpen hebben wij voor u een bijzonder programma van vijf dagen samengesteld rond 19 dichters uit 14 landen, van alle continenten en met een ongekende variëteit in stijl en presentatie. Extra aandacht dit jaar gaat naar de rijkdom van de klassieke en actuele Chinese poëzie. De dichters ontmoeten u en elkaar hier in deze kamer en andere kamers binnen dit theater, maar ook op verschillende locaties in de stad. Zij participeren in vele projecten met hun vertalers, met Nederlandse en Vlaamse collega’s, met musici, beeldend kunstenaars, regisseurs en acteurs. Ontmoetingen met alle zintuigen open.
We zijn trots op de samenwerking met Rotterdam Unlimited, de voortzetting van het Rotterdamse Zomercarnaval en het internationaal vermaarde Dunya Festival, dat ooit voortkwam uit het Poetry International Festival. Beide iconen van een wereldstad met een ongekende schat aan culturen. Deze stad is opgebouwd uit honderden vertrekpunten.
Ik ben ongelooflijk trots op iedereen bij en rond Poetry International die zo hard heeft gewerkt om ook deze 44e editie voor u tot een volkomen nieuwe ervaring te maken. Ik dank de Gemeente Rotterdam, Het Nederlands Letterenfonds, onze trouwe fondsen, mecenaten en andere vrienden voor hun bijdragen en ik dank de Rotterdamse Schouwburg en Rotterdam Unlimited voor hun hartelijke steun. Ik dank alle dichters voor hun vertrouwen en voor de weerslag van hun ongebreidelde zintuigen.
Het 44e Poetry International Festival is bij deze geopend. Ik hoop dat het uw leven verandert.
© Bas Kwakman
Sponsors
Partners
LantarenVenster – Verhalenhuis Belvédère